زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

میرزاابوالقاسم ضیاءالعلماء





میرزا ابوالقاسم ضیاءالعلماء، از روحانیون آزادیخواه و مجاهد ایران در قرن چهاردهم هجری بود.


۱ - معرفی اجمالی



وی فرزند حاج میرزا یوسف شمس العلمای دهخوارقانی بود و در ۱۳۰۳ ق در تبریز به دنیا آمد. در کودکی پدرش را از دست داد و برادر بزرگش میرزا ابوالحسن شمس العلماء، تعلیم و تربیت او را برعهده گرفت و استادان مبرزی به آموزش او گماشت.

۲ - تحصیلات و ازدواج



وی علاوه بر علوم متداول حوزوی، دانش‌های جدید و زبان فرانسه را نیز آموخت و در آن مهارت یافت و به ترجمه رمان فرانسوی پرداخت. او در جوانی با دختر حاج میرزا عبدالکریم مجتهد تبریزی ازدواج کرد و با وجود مخالفت بعدی پدر زنش با مشروطه، همچنان در دفاع از مشروطه پایدار ماند.

۳ - فعالیت‌های سیاسی



میرزا ابوالقاسم در ۱۳۲۴ ق هفته نامه اسلامیه را انتشار داد که خود صاحب امتیاز و نگارنده آن بود. وی جزو آزادیخواهانی بود که برای اخذ امضای فرمان مشروطه توسط محمد علی شاه، در کنسولگری انگلستان در تبریز متحصن شد و پس از پیروزی جنبش مشروطه و تشکیل انجمن ایالتی آذربایجان، به ریاست عدلیه (دادگستری) آذربایجان انتخاب گردید. پس از بازگشت مجدد مشروطه در ۱۳۲۷ ق، دادگاه استیناف را در تبریز تشکیل داد و خود از سوی مخبرالسلطنه هدایت (والی آذربایجان) به ریاست آن دادگاه منصوب شد.

۴ - شهادت



قوای روس پس از ورود به تبریز، برای ارعاب آزادیخواهان، ثقه الاسلام تبریزی، ‌ضیاءالعلما و چند تن دیگر از آزادیخواهان را دستگیر کردند و در عاشورای ۱۳۳۰ ق به دار آویختند. پس از شهادت، جنازه او را به عراق بردند و در آنجا دفن کردند. بعد از سقوط رژیم تزاری، ‌آزادیخواهان تبریزی انقلابیون روسی مستقر در تبریز یا خانواده شهدای‌ آن ناحیه، از جمله ضیاءالعلما دیدار کردند و اظهار همدردی نمودند.
[۱] نیکنام لاله، ایوب، تبریز در گذر تاریخ، ص۱۹۳-۱۹۴.
[۲] تربیت، محمدعلی، دانشمندان آذربایجان، ص۵۸۷.
[۳] مجتهدی، مهدی، رجال آذربایجان در عصر مشروطیت، ص۱۱۳-۱۱۴.
[۴] عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، مفاخر آذربایجان، ج۳، ص۱۶۸۹.


۵ - پانویس


 
۱. نیکنام لاله، ایوب، تبریز در گذر تاریخ، ص۱۹۳-۱۹۴.
۲. تربیت، محمدعلی، دانشمندان آذربایجان، ص۵۸۷.
۳. مجتهدی، مهدی، رجال آذربایجان در عصر مشروطیت، ص۱۱۳-۱۱۴.
۴. عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، مفاخر آذربایجان، ج۳، ص۱۶۸۹.


۶ - منبع


دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ اسلام، فرهنگنامه علمای مجاهد، برگرفته از مقاله «میرزاابوالقاسم ضیاءالعلماء».    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.